önbellek belleği ne demek?
Önbellek Belleği (Cache Memory)
Önbellek belleği, bir bilgisayar sisteminde işlemciye (CPU) daha hızlı erişim sağlamak amacıyla kullanılan küçük ve hızlı bir hafıza türüdür. Temel amacı, sık kullanılan veri ve komutların bir kopyasını saklayarak, işlemcinin ana belleğe (RAM) erişim ihtiyacını azaltmak ve böylece performansı artırmaktır.
Nasıl Çalışır?
- Veri İstendiğinde: İşlemci bir veriye ihtiyaç duyduğunda, ilk olarak önbellek belleğine bakar.
- Önbellek İsabeti (Cache Hit): Eğer veri önbellekte bulunuyorsa (önbellek isabeti), işlemci bu veriye çok daha hızlı bir şekilde erişebilir.
- Önbellek Kaçıması (Cache Miss): Eğer veri önbellekte bulunmuyorsa (önbellek kaçırması), işlemci ana belleğe erişmek zorundadır. Bu durum, önbellekteki bir bloğun yenisiyle değiştirilmesine ve verinin önbelleğe alınmasına neden olur.
Önbellek Seviyeleri:
Genellikle bilgisayar sistemlerinde birden fazla önbellek seviyesi bulunur:
- L1 Önbelleği (Level 1 Cache): İşlemciye en yakın ve en hızlı önbellek seviyesidir. Genellikle en küçük kapasiteye sahiptir. L1 Önbelleği
- L2 Önbelleği (Level 2 Cache): L1 önbelleğinden daha büyük kapasiteye sahip olup, biraz daha yavaştır. L2 Önbelleği
- L3 Önbelleği (Level 3 Cache): Bazı işlemcilerde bulunan en büyük ve en yavaş önbellek seviyesidir. Genellikle işlemci çekirdekleri arasında paylaşılır. L3 Önbelleği
Önemi:
- Performansı Artırır: Sık kullanılan verilere hızlı erişim sağlayarak işlemci performansını önemli ölçüde artırır.
- Gecikmeyi Azaltır: Ana belleğe erişim süresini azaltarak genel sistem gecikmesini azaltır.
- Enerji Verimliliğini Artırır: Ana belleğe daha az erişim, enerji tüketimini azaltır.
Temel Kavramlar: